Агаарын тээвэр, төмөр замын асуудал дахин босов

АГААРЫН ТЭЭВЭР, ТӨМӨР ЗАМЫН АСУУДАЛ АХИН БОСОВ

Хөшигтийн хөндийн шинэ буудалд асуудал гарчээ. Аль 2008 оны ТЭЗҮ-гээр буюу нэг онгоц нь 150 хүний багтаамжтай агаарын 6 хөлөг онгоц хүлээн авах чадалтай олон улсын нисэх буудлын төсөв зургаар саяхан барьжээ. Гэтэл одоо 2022 он болчихоод 350 зорчигчтой нэг агаарын хөлөг хэд хэдээрээ нэгэн зэрэг Хөшигтөд буух болоод байдаг. Өмнөх Буянт -Ухаа буудлаа орон нутгийн нислэгт ашиглаж мэдэхгүй шууд хаяад /сургалтын төв болгосон ч гэх шиг / ганц шинэ олон улсын буудалдаа бөөгнөрчээ. Бусад орон олон нисэх буудалтай байдаг. Хятад гэхэд 114 нисэх буудалтай. Манайх яагаад 2 нисэх буудалтай болж болохгүй гэж. Дорнод, Ховд, Өмнөговь, Хөвсгөлд яагаад олон улсын ниэсх буудал барьж болохгүй гэж. Уулын буга хараад унасан морио голно гэгчээр Буянт ухаа буудлаа дахин ашиглаж хоёр дахь нисэх онгоцны буудал болгооч. Иймхэн асуудлыг шийдэж чадахгүй хүмүүс яагаад өөрсдийгөө нисэхийн удирдах хүмүүс гэж нэрлэдэг юм бол?

Дараа нь төмөр замын асуудал. Аль 14 жилийн өмнө Ерөнхий сайд С.Баяр стандарт бус засгийн газар байгуулна хэмээн МАХН ялсан ч гэсэн Ардчилсан намтай хамтарсан засгийн газар байгуулсан нь зөв санаа байлаа. Гэтэл С.Баярын ардчилсан намаас Засгийн газартаа авсан Х.Баттулга зам тээврийн яамны сайд болоод төмөр замыг гацаах түүх эхэлжээ.

Ер нь анх 2008 онд Гашуунсухайт чиглэлийн төмөр замын суурь бүтцийг барих тусгай зөвшөөрлийг “Энержи ресурс” компанид олгожээ. Гэвч, С.Баярын Засгийн газарт Х.Баттулга Зам тээвэр, барилга хот байгуулалтын сайд болсныхоо дараа 2010 онд уг тусгай зөвшөөрлийг яаралтай цуцалжээ. Х.Баттулга дараа нь 267 км төмөр замын суурь бүтцийг барих уг эрхийг “Монголын төмөр зам” компанид шилжүүлж, даргаар нь өөрийн бие хамгаалагч Б.Батзаяа гэгчийг томилж байв. Чухам эндээс Гашуунсухайтын төмөр замыг самарсан гашуун түүх эхэлдэг аж. Чингис бондын 280 сая ам.доллараар овоолсон шороо босгосон нь үнэн л дээ. Ганбат зэрэг багийн гишүүд нь төмөр замын макет цаасан дээр хийгээд хэдэн сая доллар аваад Америк руу зугатаад алга болсон.

Эцэс сүүлдээ М.Энхсайханыг Тавантолгойн ордыг эдийн засгийн эргэлтэд оруулах төсөл боловсруулсных нь төлөө шоронд хорьсон цаад шалтгаан нь төмөр замтай холбоотой ажээ. М.Энхсайханы төслөөр Таван толгой ордыг эдийн засгийн эргэлтэд оруулсан бол, “Энержи ресурс компани нарийн царигтай төмөр замаа барьчихсан бол олон тэрбум долларын орлого Монгол улс олох байжээ.

Ерөнхий сайд Элбэгдорж тэр үед зурагтаар гарч байсан даа. Ерөнхий сайд Элбэгдорж Баттулга сайдад хандаж “Гашуунсухайтын төмөр замаа бариач. Богд хан уулын төмөр замаа бариач” хэмээн ихэд гуйж байсан. Гэвч сайд Баттулга хөдлөөгүй, төмөр замаа барьж чадаагүй өнгөрсөн. Гэтэл зарим хүмүүс одоо болтол Гашуунсухайтын төмөр замыг барьсан гавьяатай хүн бол Баттулга хэмээн орилолдох аж. Хэн нь монголы төмөр замыг гацааж Монголд хэдэн тэрбум долларын ашиг алдсан бэ гэдэг нь эдүгээ нэгэнт тодорхой болжээ. Ганц Баттулгаар зогсохгүй Эгийн усан цахилгаан станцыг гацаасан Энхсайхан, авилгачин Бадамжунай, Хөгжлийн банкны бондны тэрбум долларыг завшсан эзэд гээд олон хүн Монголыг хорлосон доо. Харин Монголыг хорлосон эдгээр хүмүүст яагаад хариуцлага тооцдоггүй юм бол. Эдүгээ Хүрэлсүх, Оюун- Эрдэний засгийн газрын үед Гашуунсухайтын 260 км төмөр замыг барьж дуусгасан нь бахархмаар сайн хэрэг.

Гэвч өргөн царигтай мухар төмөр зам барьж бас л гацаав. Одоо маш өндөр үнээр ачих буулгах Терминал барих болж дахин 2 жил хүлээх юм байна. Одоо хил дээр төмөр замаар зөөж буулгасан монголын нүүрсийг автомашинаар хятад руу зөөнө хэмээн дуулдаж байна. Анхнаасаа яагаад нарийн царигтай төмөр зам барихгүй яасан юм бэ, хэн энэ ажлыг зогсоосон юм бэ. Анхнаасаа нарийн царигтай төмөр зам баривал хичнээн их ашигтай байх байсан бол. Орос улс Амур мөрний дээгүүр нарийн царигтай төмөр зам барьж одоо ямар ч асуудалгүй хятадын талд олон зуун сая тонн нүүрсээ экспортолж улс нь баяжиж байна. Бид яагаад дандаа хожигддог юм бэ. Хэн ингэж Монголыг самраад гацаагаад байдаг юм бэ. Бөөн хэрүүл болж нэг том төсөл хэрэгжүүлэх юм. Барьсан хойноо нөгөө төсөл нь заавал нэг асуудал үүсгэх юм.

Ингэсээр олон арван жил хий дэмий хэрэлдэж байсаар байтал гэнэт нэг өдөр Хятад улс монголын нүүрс авахаа зогсоовол юү болох вэ? Эдийн засгаа солонгоруулж дэд бүтцээ барьж Монгол улсаа хөгжүүлэх нь амин чухал асуудал болоод байна.

Ухаараач, улсаа хөгжүүлээч.

Доржийн Сүхбаатар

 

Энэ мэдээ танд таалагдаж байвал LIKE хийгээрэй. Танд баярлалаа.