Амьдралд тэртээ тэргүй учрах алхамууд гэж бий. Хайр сэтгэл, гэрлэлт, эцэг эхийгээ хорвоогийн мөнх бусыг үзүүлэх гээд. Амьдралын жамд буй гашуун үнэн биднийг хүлээж байна.
Хүн болсоор толины өмнө удаан сууснаар эмэгтэй хүн амьдралыг сайхан авч явдаггүй, интернетээр хэсэж найзуудтай, үеийн охидтой алиарч, маазарч, зугаацаад, эр хүн жаргалыг үздэггүй юм.
Хүн зөвхөн өөрийнхөө хүчээр амьдарч чадахаар хир их холыг алслан харж байна, тэр хэмжээгээрээ ухаарч сэхээрч, эрч хүчийг олж, өөрийгөө самбаачлан хөгжүүлдэг. Хэрэв хаврын улирлын шалгалт, 2 долоо хоногийн дараах бие даалт, курсийн ажлыг мартчихсан яваа бол чи тун өчүүхэн ойрхон зуурыг л харж байна даа. Хэрэв төгсөлтийн тухай, шинээр ямар мэргэжил сонгох тухай сэтгэлийн чинь угт буй жижигхэн сигналыг сонсохгүй "Яанаа" хэмээн санаа зовохгүй бол чи өөрийгөө сонсохгүй явнаа гэсэн үг.
Өнөөдөр ээж, аавын хормойд зүүгдэхгүй ч үнэтэй гар утас барьж, сайхан хоол идэж, сэтгэл чилээх юмгүй ээж аавынхаа өврөөс гараагүй байгаа та нарыг шувуутай зүйрлэх юм бол, ангаахай төдий, дөнгөж дэгдээхий болж буй л хэрэг юм. Жигүүртэн бүхэн өдлөн нисдэг байхад ээж аавынхаа өвөрт өтлөнө гэж санаагүй биз дээ? Чиний амьдралыг авч яваа энэ хүмүүс сар бүр утасны төлбөр төлж, орой бүр хөргөгчөөс хоолны мах гаргахыг сануулж заавар өгөхөд л чи дөнгөж хөдөлж байна уу? Чи тэднийг үнэн голоосоо хайрладаг уу? Ээж, аав маань үгүй бол "би яанаа, би яаж амьдарна аа" гэж бодож байна уу? Энэ бол чи өөрийгөө хайрлаад өөрийгөө өрөвдөж байгаа л хэрэг.
Дурлалын тухай бодолгүй, хоосон хайр сэтгэлийг мөрөөдөлгүй ганцхан хором, ганц өдөр нухацтай, тусч энэрэнгүй, өгөөмөр сэтгэл гаргаач гэж чамаас гуйя. Зүгээр л миний чамд хүргэхийг хүссэн энэ ярианы тухай бодож үзэхийг хүсэх гэсэн юм.
Энэ бэртэгчин нийгэмд, хувиа хичээгч нар дунд өнөөдөр чамд энэ тухай хэлэх хүн үгүй болсон. Тиймээс та нарын алхамыг ялгүй түрүүлж гишгэж яваа, амьдралын дэржигнүүрт өөрийнхөө хүн чанарынхаа “эрэг шураг”-аас гээчихгүй юмсан даа гэж бодож яваа, бас хойч үе, дүү нартаа хайртай ахмад хүний үгийг сонс.
Хэрэв чи өдрийн 24 цагийн найман цагт нь унтаж, идэж уух амрахад 4 цаг зарцуулж, сургуульдаа ирж буцахдаа 2 цаг зарцуулдаг бол хичээл давтах, гэрийн ажилд туслах гээд цаг зав хомс байдаг байх. Дээр нь хэзээ ч дуусахгүй фейсбүүкийн хуудсуудыг эргүүлж, утаснаасаа зүүгдэж орой нойроо хомслодог бол чи бүр ядаргаанд орж бие чинь эрүүл биш болж буй байх.
Ер нь танайх гэртээ (WiFi) утасгүй интернет байхгүй ч хөрш айлд чинь бий. Энэ мэт бидний амьдрах орчин нөхцөл урьд өмнө байгаагүйгээр өөрчлөгдөж байна. Хүмүүс энэ нийгэмд янз бүрийн яриа шуум, радио долгионд нэрвэгдэж, эрүүл бус орчинд эрүүл бус дадал зуршилтай өсөж өндийж байна. Таньж мэдэхгүй өвчлөл олон учир шалтгаанаас үүдэн дэлгэрч байна.
Боловсролтой хүн болохыг хүсдэг бол, өөрийгөө тэгж үнэлдэг бол боловсролтой хүн шиг л амьдарч сур. Шөнө унтахдаа зурагт, компьютер, утаснаас салаад цагийн дараа орондоо орж бай. Найман цаг унтаж өглөө эрт босож бай. Хүн өглөө эрт босоод унтаж байгаа хүмүүсийн төлөө ажиллаж, цай чанаж, аяга угааж, гэр цэвэрлэж, хүн хөдөлмөрлөж байх даа сэтгэл нь дотоод бодолдоо автаж өөрийгөө чагнаж бүтээлч оюунаар дүүрч байдаг. Одоо юу хийх хэрэгтэй байгаа тухай бодож чадсан хүн л түүнийг "хэрхэн хийх вэ" гэдэг бүтээлч асуултыг өөртөө тавьдаг юм.
Хүнд мэдэхгүй чадахгүйн зовлон насан үүрдийн дагалддаг бол, сурч мэдэхийн зовлон цаг зуурынх байдаг. Сурч мэдэхэд хялбар мэдлэг боловсрол гэж байхгүй. Хэцүү бэрх байж, тэвчээр, хүмүүжил, биеэ дайчлах, өөртөө зорилготой байх чадварыг эзэмшүүлж байж мэдлэг хүнд ирдэг.
Би Н.Багабанди биш П.Очирбат биш, Ц.Элбэгдорж ч биш. Гэхдээ би та нарыг хямдхан, бахархах үнэт зүйлгүй, баримтлах жанжин шугамгүй, итгэл үнэмшилгүй өсөхийг үзэхийг хүсэхгүй байгаа Монгол хүн.
Хүний мэдлэг өөрт итгэх итгэлийг нэмэгдүүлдэг. Үнэ цэнийг нь өсгөдөг, түүхээ мэддэг хүн л эх орноо авч явдаг. Нум сумаар эх орныг хамгаалж энэ үе хүрлээ. Одоо оюун ухаанаараа хамгаалж авч явах цаг нь ирлээ. Хэзээ чи битгий өөрсдийгөө чамлаарай.
Алдрайхан 18 насанд, 20 насанд гаргасан шийдвэр чамайг ямар өвчнөөр өвчлөх ямар тэтгэвэрт гарах, насны эцэст жаргах зовохыг, бусдад ямар түүх ярьж өгөхийг чинь шийддэг юм. Монгол хүний дундаж наслалтаар бол үлдсэн амьдралын чинь 45 жил нийт амьдралын чинь 2/3-ийг шийдвэрлэж байгаа юм шүү.
Бага залуу насанд хариуцлага илүү өндөр байх учиртай. Та нарт гүнээ итгэдэг, өмнөөс чинь цаг завыг чинь харамладаг юм шүү, би.
Өнөөдрөөс эхлээд өөрөө элсээгүй фейсбүүк группүүдээс гарч, хэрэгтэй хэрэггүй мэдээллийн сувгуудаа хааж, өөрийнхөө сонирхол анхаарлаа төвлөрүүлэх зүйлсийг олцгоо. Хүн өдөрт 30 минут сонирхолдоо зарцуулахад түүгээрээ суутан болох боломж 90 хувь байдаг юм шүү. Баярлалаа.
Энэбишийн Цэрэн
Жич: АНГААХАЙ гэж шувууны өндөгнөөс сая дэлбэрсэн зулзагыг хэлнэ. (Я.Цэвэл, Монгол хэлний тайлбар толь) Эцэг эхийн авч ирснийг л идэх үүрэгтэй, амаа ангайгаад байж байдаг нялзрай амьтан.
ДЭГДЭЭХИЙ гэж шувууны жигүүр нь ургаж яваа зулзага. Хоолоо заримдаа өөрөө олоод түүгээд идчихдэг болсон жижигхэн амьтан.
